Zitten, het nieuwe roken? Het goede nieuws

Je zult al wel vaker de slogan "Zitten, het nieuwe roken" voorbij hebben horen komen. Waar ik in eerste instantie dacht "dat zal wel meevallen" ben ik nu toch wel overtuigd dat dit inderdaad klopt. Het slechte nieuws is dat langdurig zitten iedere dag de kans op allerlei nare ziektes fors vergroot. Het gaat om ziektes als diabetes, verschillende vormen van kanker en allerlei hart- en vaatziekten. En de kans gaat niet met een paar procentjes omhoog, maar wel met 20-40%, dus geen te verwaarlozen cijfers. En als zelfs de rijksoverheid een campagne begint weet je dat het menens is.

Nog meer slecht nieuws: een half uur tot een uur per dag bewegen of sporten compenseert dit effect niet. Officieel is de richtlijn van de Gezondheidsraad minimaal 150 minuten per week matig tot intensief bewegen, verspreid over de week. Dus als je denkt goed bezig te zijn door na een lange dag werken op kantoor nog even naar de fitness te gaan, dan is dat slechts de halve waarheid. Natuurlijk is sporten gezond voor je, maar de negatieve effecten van de hele dag door zitten zijn zo groot dat alleen sporten niet meer helpt. En Nederland is met zijn kenniseconomie Europees kampioen stilzitten: 32 procent van de bevolking (dus inclusief kinderen en gepensioneerden) zit dagelijks meer dan 8,5 uur. Tel voor jezelf maar eens op hoe lang je iedere dag zit. Aan de eettafel, in de auto, achter je bureau en op de bank voor de tv.

Hoe komt het dan dat dat zo slecht is, zul je je afvragen. Mensen zijn gewoon niet gebouwd om de hele dag op een stoel te zitten, iets wat sinds de opkomst van de computer een grote vlucht heeft genomen. Nog niet zou lang geleden moest je tijdens je werk op kantoor regelmatig opstaan om een nieuw typelint in je typemachine te doen of een stapel papier naar het archief te brengen, maar dat gaat nu met een druk op de knop. Om nog maar te zwijgen over fysieke arbeid, die nog zonder al te veel technologische hulpmiddelen moest worden geleverd. En vergeet ook bijvoorbeeld (vrachtwagen)chauffeurs niet. De geleerden zijn er nog niet helemaal uit waarom zitten zo slecht is, maar het vermoeden bestaat dat het te maken heeft met een slechtere doorbloeding van met name de benen en dat het niet gebruiken van de grootste spieren van het menselijk lichaam, de beenspieren, hier ook een rol in speelt.

Hopelijk ben je nog niet afgehaakt na zoveel slecht nieuws, want er is ook goed nieuws. Het is namelijk ook heel makkelijk om er iets aan te doen! Door regelmatig gedurende de dag even op te staan en te bewegen behaal je al een grote gezondheidswinst. Je kunt even naar het koffieapparaat lopen of naar de wc, de trap nemen in plaats van de lift op weg naar een vergadering of gewoon even bij een collega langs te lopen om iets te overleggen in plaats van te mailen, behalve als je thuis werkt natuurlijk. Ik heb zelf een Apple Watch die me ieder uur er op wijst dat ik dat uur nog niet even een minuut bewogen heb, dus dan doe ik dat meteen even. Maar je kunt natuurlijk ook op andere manieren dit integreren in je dagelijkse routine, met of zonder reminders. Het goede nieuws voor de sporthaters is dus dat je je niet in het zweet hoeft te werken om toch goed bezig te zijn, maar meer en intensief is wel beter.

Naast deze manieren zijn er nog wat verdergaande maatregelen die je kunt nemen om te voorkomen dat je vastplakt aan je bureaustoel. Er zijn bijvoorbeeld zit-/sta-bureaus, die je gemakkelijk omhoog en omlaag kunt zetten en waar je dus afwisselend zittend en staand achter kunt werken. Verder kun je een hometrainer (ook wel desk bike) gebruiken, hetzij een waar je op zit, hetzij zo'n kleintje die onder je bureau past. Je kunt dan af en toe, of de hele dag, fietsen tijdens het werken, waardoor je de bloedsomloop stimuleert en je benen actief houdt. Als je nog verder wilt gaan zijn er ook bureaues aan een lopende band, maar dan voel je je wellicht echt de spreekwoordelijke hamster in de tredmolen.

Nog meer goed nieuws: alle beweging telt mee. Dus met de hond wandelen, fietsend boodschappen doen en zelfs stofzuigen en ander huishoudelijk werk, het telt allemaal mee als beweging. Dus komt uit je bureaustoel en laat je handjes wapperen, want ook dat telt als beweging.